Mijn vader was zelf leraar aan een school voor voortgezet onderwijs. Toen hij zag dat ook ik belangstelling had voor het onderwijs zei hij tegen me: ‘Denk erom jongen, onderwijs is verhalen vertellen’. En verhalen vertellen, dat kón hij. Oud-leerlingen spraken er jaren later nog over.
Onderwijs als verhalen vertellen? Jazeker, we doen op school niet anders. We vertellen de verhalen van geschiedenis en aardrijkskunde, maar ook van biologie, scheikunde, natuurkunde. En natuurlijk niet te vergeten de verhalen van talen en culturen, zowel de vertrouwde als de vreemde. Verhalen geven betekenis, leren ons begrijpen hoe de wereld, het leven in elkaar steekt.
Het is tegenwoordig lastig om achter die veelheid aan verhalen nog een groot verhaal te ontwaren. Elk vak vertelt zijn eigen verhaal en het verband is meestal ver te zoeken. Elk vak vertelt getuigt van een eigen visie op de werkelijkheid, een eigen visie op het leven.
Toch is er één vak waarin die veelvuldigheid aan verhalen samenkomt, één vak waarin de vraag naar zin en samenhang op de spits gedreven wordt. In dat vak wordt wèl de vraag gesteld het verhaal àchter al die verhalen, het verhaal van zin en samenhang van het leven zélf. En juist met onze post-moderne veelduidigheid is dat een heel spannende aangelegenheid. Want de verhalen passen vandaag de dag nog maar zelden mooi in elkaar.
Dát is de uitdaging van de docent Godsdienst/Levensbeschouwing. Samen met zijn leerlingen verkent hij de veelheid aan verhalen en probeert orde te scheppen. Als een deskundig gids neemt hij zijn leerlingen mee op pad, in een wereld vol visies en verhalen. Dit speciale vak vormt in feite het hart van het onderwijs. Hier krijgen leerlingen zicht op het leven en krijgt alles wat ze bij al die andere vakken op school leren samenhang en betekenis.
Niet voor niets verbinden veel scholen hun identiteit, hun visie, hun missie juist aan dít ene schoolvak. In dit vak gaat het om de grote Verhalen achter alle verhalen. Soms is dat grote Verhaal het verhaal van het postmodernisme zelf. Vaker echter heeft de school een meer samenhangend perspectief op het leven, een vormingsideaal, een missie, een verhaal van waaruit de school van betekenis wil zijn voor haar leerlingen.
Juist in het vak Godsdienst-Levensbeschouwing wordt duidelijk dat het niet om het even is welk verhaal er wordt verteld. Wie een verhaal vertelt wordt daar onherroepelijk zelf in meegenomen. Wie het aandurft het leven te zien in de samenhang van een verhaal, wie zin en betekenis durft geven aan de werkelijkheid van God, mens en wereld, die blijft zelf niet buiten spel, integendeel, die zet zichzelf óp het spel. En dat is het spel dat gespeeld wordt bij het vak Godsdienst-Levensbeschouwing.
Onderwijs draait om verhalen vertellen – het kan niet anders. En wie zijn leerlingen weet mee te nemen in een werkelijk betekenisvol verhaal, die mag ervan uitgaan dat er jaren later nóg over gesproken zal worden.